Co nas atakuje z ukrycia?

5 czerwca 2015 admin Odżywianie i oczyszczanie organizmu, Warto wiedzieć

Jak świat światem, ludzie zawsze gościli u siebie nieproszonych gości. I nie chodzi tu o nielubianą rodzinę, czy sąsiadów, a o różnego rodzaju pasożyty, które żyją na nasz koszt. Pasożytów jest tysiące i szkodzą ludziom, wywołując wiele dolegliwości. Dzielimy je na:

• pierwotniaki, które składają się z pojedynczej komórki i rozmnażają się w ogromnej ilości w jelicie człowieka. Najczęściej występujące to Giardia Lamblia (lamblia jelitowa).
• robaki pasożytnicze (helminty), które z kolei dzielą się na robaki płaskie (płazińce), które są obojnakami (są ich dwie grupy: tasiemce i przywry) oraz robaki obłe (obleńce, nicienie).

Jeśli myślisz, że Ciebie problem nie dotyczy, to jesteś w wielkim błędzie! Praktycznie nie ma możliwości nie zarażenia się jakimś pasożytem, i to bez względu na jakiej jesteś diecie. Z pewnością jeśli masz zwierzę domowe – posiadasz też pasożyty i nie ważne jest, że Twój pupilek jest systematycznie odrobaczany. Zarazisz się wszędzie – dotykając klamek, wózków sklepowych, czy barierek schodów. Jeśli nie odczuwasz żadnych objawów, nie znaczy to, że nikogo nie gościsz w swoim organizmie. W „interesie” pasożytów jest takie zachowanie, żeby nosiciel się nie zorientował, że żyją w jego ciele. Sprawa się wydaje dopiero wtedy, gdy mamy nie jednego, a wiele rodzajów pasożytów konkurujących ze sobą, co wcale nie jest takie odosobnione. Najczęściej bytują w naszym układzie pokarmowym, ale niekoniecznie – mogą wejść praktycznie w każdy organ, w każdą tkankę. Znajdujemy je w mózgu, w gałkach ocznych, w sercu, w płucach, w mięśniach, gdzie tylko im się spodoba, choć najwięcej jest w jelitach i wątrobie. Z oczyszczeniem układu trawiennego jest najprościej – wiele osób, które oczyszczają swoje jelita z pasożytów zobaczy robaki w swoich stolcach, ponieważ będą właśnie tą drogą usuwane z organizmu.

Lamblia jelitowa

Objawy: biegunka, złe samopoczucie, wzdęcia i gazy (mocno cuchnące, mogące powodować u chorego wymioty), biegunka tłuszczowa, ból w nadbrzuszu, nudności i wymioty, brak łaknienia, spadek masy ciała.

Cykl rozwojowy jest dość ciekawy i bardzo prosty – z cysty w organizmie przeobraża się w osobnika dorosłego (trofozoita), który następnie rozmnaża się przez podział. Gdy środowisko jest niesprzyjające z powrotem przeobraża się w cystę, która jest formą przetrwalnikową lamblii. Cysty mogą być wydalane z kałem. Lamblie są niebezpieczne, gdy dostaną się do dróg żółciowych – powodują powstawanie kamieni żółciowych i nowotworów.

Tasiemce

Są to robaki pasożytnicze o członowanym ciele, z reguły znacznie dłuższym niż szerszym – każdy człon posiada własny układ rozrodczy (są obojnakami) oraz inne prymitywne „organy”, np. układ wydalniczy. Nie posiadają własnego układu trawiennego, chłoną składniki odżywcze całą powierzchnią ciała. Elementy „czepne” umiejscowione są na ich „głowie”. Z reguły obecność niewielkiego tasiemca w przewodzie pokarmowym nie powoduje żadnych objawów – pasożyty te nie posiadają zdolności ruchu, zaś nie wnikając do tkanek gospodarza mogą nie ujawniać się w badaniach pośrednich (np. słaba eozynofilia w badaniach morfologicznych krwi). Wraz z rozwojem, mogą powodować łagodne zaburzenia motoryki jelit (wrażenie ruchu w brzuchu – skurcze mięśni jelit) oraz znacznie uszczuplać dostępność szeregu składników odżywczych dla organizmu gospodarza (głównie wit. B12).

Przykładowe rodzaje tasiemców:

• uzbrojony i nieuzbrojony (Taenia solium i Taenia saginata) – zajmuje głównie jelita, bardzo rzadko inne tkanki
• tasiemiec bąblowcowy (Echinococcus granulosus i Echinococcus multilocularis) – można go znaleźć w mózgu, wątrobie, płucach i innych organach, bardzo niebezpieczny dla człowieka.

Tasiemce z rodzaju Taenia (saginata, solium)

Objawy zarażenia: najczęściej spotykana jest jelitowa postać choroby, która często nie daje żadnych objawów, choć czasem mogą wystąpić bóle brzucha, utrata apetytu, spadek wagi (często szybki), zaburzenia pracy żołądka. Groźną postacią tasiemczycy wywołaną przez larwy tasiemca uzbrojonego (T. solium) jest tkankowa postać choroby (wągrzyca, cysticerkoza). Larwy przebijają ścianę jelita cienkiego i wraz z krwią wędrują do innych organów ustroju, gdzie otaczają się torebką i przechodzą w stan uśpienia. Przy niewielkiej liczbie pasożytów zarażenie przez dłuższy czas może być bezobjawowe, jednak w przypadku umiejscowienia larw w mózgu czy narządach zmysłu możliwe jest wystąpienie upośledzenia funkcji zajętych obszarów tkanki (np. niektóre choroby psychiczne) bądź do rozwoju reakcji zapalnej.

Zarażamy się głównie przez spożycie surowego lub niedogotowanego mięsa (wieprzowego w przypadku tasiemca uzbrojonego i wołowego przy tasiemcu nieuzbrojonym), które zawiera torbiele z larwami tasiemca.

Tasiemiec bąblowcowy jednojamowy (Echinococcus granulosus) i wielojamowy (Echinococcus multilocularis)

Objawy zarażenia: z racji powolnego przebiegu zarażenia często brak objawów. Człowiek, jako żywiciel pośredni, zostaje zaatakowany przez postaci larwalne wykluwające się z jaj tasiemca, które trafiły do przewodu pokarmowego człowieka. Te zaś wędrują do narządu (jednego lub wielu) tworząc powoli rosnącą cystę, wypełnioną postaciami młodocianymi. W zależności od umiejscowienia cysty, nawet przy jej dużych rozmiarach mogą nie występować jakiekolwiek objawy. Większość zarażeń dotyczy wątroby lub rzadziej płuc, choć znane są też przypadki zajęcia innych organów. W przypadku pęknięcia cysty dochodzi z reguły do wstrząsu anafilaktycznego i rozsiania tysięcy młodych tasiemców po całym organizmie, co prowadzi do zgonu człowieka.

Przywry

Są znacznie mniejsze od tasiemców i nie posiadają członów. Istnieje wiele przywr zarażających wyłącznie jeden określony układ organów człowieka, co wskazuje na wysoką specjalizację tych pasożytów i długą koegzystencję z gatunkiem ludzkim (choć zdarzają się przypadki „zabłądzenia” przywr do organów znacznie odleglejszych lub różnych od organu „docelowego”). Przywry są obojnakami i mogą ulegać samozapłodnieniu lub wymieniać komórki rozrodcze z innymi osobnikami. Pasożyty te słabiej niż tasiemce się kamuflują – wynika to z tego, że rozwijają się głównie wewnątrz tkanek gospodarza i są bardziej narażone na „zdekonspirowanie” przez układ immunologiczny człowieka. Z reguły powodują dość poważne uszkodzenia zajmowanych organów, prowadząc do ostrych stanów zapalnych, niedrożności kanałów wydzielniczych czy zwyrodnień tkanek otaczających pasożyta. Jest ich też znacznie więcej niż np. tasiemców – wynika to z mniejszego rozmiaru i dobrze wykształconej zdolności ruchu.

Przykładowe rodzaje przywr:

• p. płucna (Paragonimus westermanii) – bytuje w płucach,
• p. wątrobowa (Fasciola hapatica) – zajmuje wątrobę (jedna z groźniejszych),
• p. krwi (Schistosoma haematobium) – można ją znaleźć w naczyniach krwionośnych.

Motylica wątrobowa (Fasciola hepatica)

Objawy: zarażenie przebiega w kilku fazach. Faza inwazyjna, gdy młode przywry wędrują w górę przewodów żółciowych, przebiega z gorączką, bólem brzucha, zaburzeniami pracy przewodu pokarmowego. W fazie przewlekłej pojawia się stan zapalny, który powoduje przerost błony przewodów żółciowych, co w połączeniu z obecnością powstających kamieni żółciowych i dużymi rozmiarami przywr prowadzi do mechanicznego zatrzymania odpływu żółci do jelit.
Uwaga: Przywra przyspiesza proces powstawania kamieni żółciowych.

Zarażamy się przywrami spożywając surowe mięso ryb.

Robaki obłe

Obleńce są organizmami rozmnażającymi się płciowo, rozdzielnopłciowymi. Niektóre z nich posiadają usprawnienia anatomiczne (np. glista ludzka) pozwalające na długotrwałe przebywanie z partnerem. Ich ciało przyjmuje postać wydłużonej rury. Posiadają dość dobrze wykształcone organy, wszystkie obleńce posiadają również zdolność ruchu.

Przykładowe rodzaje obleńców:

• filaria Bancrofta (Wuchereria bancrofti) – najczęściej atakuje układ limfatyczny, a także krwionośny,
• glista ludzka (Ascarsis lumbricoides) – postać dorosłą znajdziemy w jelitach, postać larwalną również w jelitach, ale także w wątrobie, płucach i drogach oddechowych człowieka (jest częstą przyczyną alergii),
• węgorek jelitowy – jak sama nazwa wskazuje zajmuje jelita,
• tęgoryjec dwunastnicy (Ancylostoma duodenale) – atakuje przewód pokarmowy, głównie dwunastnicę (może powodować niedokrwistość),
• włosień kręty (Trichinella spiralis) – zajmuje mięśnie poprzecznie prążkowane.

Glista ludzka (Ascaris lumbricoides)

Objawy zarażenia: larwy wędrując przez ciało chorego powodują stany zapalne płuc, powiększenie wątroby i trzustki, zapalenie otrzewnej. Rozwijające się w jelitach osobniki dorosłe mogą prowadzić do upośledzenia wchłaniania jelitowego i jadłowstrętu. Czasem pasożyt ten może również „zabłąkać się” do kanału wydzielniczego trzustki bądź dróg żółciowych, powodując ostre stany zapalne. Sporadycznie, przy silnych inwazjach, może dojść do niedrożności jelit (wymaga szybkiej interwencji chirurgicznej).

Glistą można się zarazić jedząc niedomyte warzywa, które były nawożone ludzkimi fekaliami lub pijąc zanieczyszczoną wodę (np. w czasie kąpieli w jeziorze, rzadziej basenie). Może też dochodzić do zakażeń samoistnych – np. w czasie snu drapiemy się po odbycie, dotykając potem ust przenosimy tam jaja glisty.

Owsik ludzki (Enterobius vermicularis)

Objawy zarażenia: świąd odbytu i okolic. U kobiet możliwe jest również przedostanie się pasożyta do dróg rodnych – wywołuje to świąd pochwy i upławy. Po dostaniu się do cewki moczowej, choć nie rozwija się w układzie moczopłciowym, to może przenosić bakterie (np. jelitowe) do dróg moczowych, przyczyniając się do rozwoju zakażeń tego układu.

Owsik dostaje się do organizmu człowieka przez połknięcie lub wdychanie jaj.

Tak pokrótce omówiliśmy najczęstsze zakażenia pasożytami. Już sama lektura szokuje, ale jeszcze bardziej poruszą cię filmy udostępnione poniżej.

odporność, pasożyty, trawienie, układ oddechowy, układ pokarmowy